کارشناس بیماری های واگیر و غیر واگیر

_{واحد پیشگیری ومبارزه با بیماریها}

_{واحد پیشگیری و مبارزه با بیماریهای شهرستان}_{ورزقان:}
_مقدمه_:
_{واحد پیشگیری و مبارزه با بیماریها، از دو واحد پیشگیری و مبارزه با بیماریهای واگیر، و پیشگیری و مراقبت بیماریهای غیرواگیر تشکیل شده است. علاوه بر این مراکز مشاوره تالاسمی نیز وابسته به واحد غیرواگیر می باشند}_.

_{هدف کلی واحد پیشگیری و مبارزه با بیماریها عبارت است از}_:
تامین و ارتقاء سلامت جامعه با برقراری نظام مراقبت پویای بیماریها.
_{اهداف اختصاصی واحد پیشگیری و مبارزه با بیماریها عبارتند از}_:
_{برقراری نظام مراقبت بیماریها}
_{پیشگیری، كنترل، بيماريابي، درمان، حذف و ريشه كني بيماري‌هاي نظام مراقبت}
_{افزايش آگاهي مردم، پرسنل و افراد در معرض خطر در مورد عوامل خطر و} _{بيماري‌زا}
_{تأمين سلامت جامعه از طريق جلب مشاركت ساير سازمان‌هاي مرتبط}
_{برنامه‌ريزي، سازماندهي و هدايت اجرايي برنامه‌هاي كنترل بيماريها}
_{پرسنل واحد در ستاد مرکز بهداشت شهرستان}

مدرک تحصیلی	سمت	نام و نام خانوادگی
کارشناس ارشد مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی	مسئول واحد	محمود مهدیان
لیسانس بهداشت عمومی	کارشناس بیماری ها	شیرین خانچوپان
لیسانس بهداشت عمومی	کارشناس بیماری ها	ساناز زارعی
دیپلم	مسئول زنجیره سرما	سهراب حضرتی

_{شماره تلفن واحد پیشگیری و مبارزه با بیماری های ورزقان :}_04144552537
_{........................................................................................................}
_{واحد پیشگیری و مبارزه با بیماریهای واگیر}
_{فرآیندهای متعددی در واحد تخصصی پیشگیری و مبارزه با بیماریهای واگیر در حال اجرا است که در ذیل به طور خلاصه به این فرآیندها اشاره می گردد}_.
_{الف - واکسیناسیون و زنجیره سرما}
_{ایمن سازی به عنوان يكي از موثرترين و مهمترين راهكارهاي عملي در ارتقاي سلامت افراد از عمده فعاليت هاي واحد پيشگيري و مبارزه با بيماريها است. برنامه ایمن سازی کشور از تجربیات موفق ملی و بین المللی در زمینه بهداشت عمومی است ایران با بهره گیری از زیرساختهاي قوي شبکه مراقبت های اولیه بهداشتی و کارکنان دلسوز آن و همچنین نظام علمی مراقبت از بیماری های قابل پیشگیری با واکسن و زنجیره سرد مناسب، توانسته است پاسخ مناسبی به نیاز جامعه داده و بیش از}_۹۷_{درصد گروه هدف را تحت پوشش واکسیناسیون عمومی قرار دهد. شاخص های پوشش در روستاها و شهرها حاکی از عدالت در توزیع منابع سلامتی برای تمام مردم است. ایمن سازی کودکان علیه بیماری های دیفتری، سیاه سرفه، کزاز، فلج اطفال، سرخک، سرخجه، اوریون، سل و هپاتیت ب در اين راستا در مراكز بهداشتي و درماني و پايگاه هاي بهداشتي و خانه هاي بهداشت و بر اساس ویرایش هشتم کتابچه برنامه و راهنمای ایمن سازی (مصوب کمیته کشوری ایمن سازی) چاپ سال}_۱۳۹۴_{مرکز مدیریت بیماری های واگیر براي افراد واجد شرايط انجام مي شود}_.
_{علاوه بر واکسیناسیون روتین کودکان، برنامه های واکسیناسیون بیماریهای دیگر نیز در دستور کار این واحد قرار دارد. از جمله برنامه واکسیناسیون هاری (شامل واکسن و سرم ضد هاری)، واکسیناسیون مننژیت، واکسیناسیون آنفلوآنزا، سرم ضد دیفتری، سرم ضد کزاز، سرم ضد بوتولیسم، سرم ضد مار گزیدگی، سرم ضد عقرب گزیدگی و برنامه واکسیناسیون تب زرد}_.
_{عمده فعالیتهایی که در این زمینه در شهرستان انجام می شود عبارتند از}_:
_{تامين كليه واكسن هاي مورد نياز شهرستان و نگهداري آنها در شرايط و دماي مناسب (مديريت زنجيره سرد) و توزيع آنها در سطح مراكز بهداشتی درمانی شهری و خانه های بهداشت}
_{اجراي برنامه واكسيناسيون در مراكز بهداشتی درمانی شهری و خانه های بهداشت}
_{برنامه ريزي و اجراي واكسيناسيون مناطق و جمعيت هاي آسيب پذير (روستاهای سیاری) علاوه بر واکسیناسیون روتین این جمعیت ها}
_{انجام واكسيناسيون در گروه هاي خاص (مننژيت و كزاز در سربازان و هپاتيت ب و آنفلوانزا دركاركنان بهداشتي- درمانی و افراد درمعرض خطر)}
_{پايش برنامه ايمنسازي}
_{جمع آوري داده ها و اطلاعات و تجزيه و تحليل آن و گزارش به سطوح بالاتر}
_{بررسي عوارض واكسيناسيون و گزارش به سطوح بالاتر}
_{نظارت بر برنامه زنجيره سرما}
_{ثبت اطلاعات در سامانه سیب و پورتال وزارت}

_{ب) کنترل و مراقبت بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن}
_{بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن بیماریهایی هستند که می توان با تزریق واکسن از وقوع آنها پیشگیری نمود. این بیماریها عبارتند از: دیفتری، کزاز، سیاه سرفه، فلج اطفال، سرخک، سرخجه، اوریون، سل، هپاتیت ب، آنفلوآنزا، مننژیت و ...}
_{اهم فعالیت هایی که در این زمینه انجام می شوند شامل:}
_{آموزش تعاریف، راههای انتقال، راههای پیشگیری، نحوه برخورد با موارد مشکوک و عوارض بیماری به پرسنل بهداشتی}
_{حساس سازی پرسنل در زمینه کشف به موقع موارد مشکوک و گزارش تلفنی}
_{بیماریابی و گزارش فوری و تلفنی موارد مشکوک از پرسنل محیطی به ستاد مرکز بهداشت}
_{بررسی موارد مشکوک بصورت فوری و گزارش تلفنی به استان جهت گزارش به سطح کشوری (وزارت بهداشت) و در بعضی موارد به سازمان جهانی بهداشت}
_{بررسی اطرافیان موارد مشکوک جهت پیشگیری و یا کشف زودهنگام بیماری}
_{تهیه نمونه های خون، ادرار، مدفوع و سواب گلو با همکاری آزمایشگاه و ارسال به آزمایشگاه رفرانس کشوری یا استانی جهت تایید یا رد بیماری (لازم به توضیح است که در بعضی بیماریها از جمله فلج اطفال، سرخجه و سرخک نمونه ها به آزمایشگاه رفرانس کشوری واقع در دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران، در بعضی بیماریها مانند سیاه سرفه به انستیتو پاستور ایران و در برخی بیماریهای دیگر از جمله آنفلوآنزا نمونه ها به آزمایشگاه رفرانس استانی واقع در تبریز ارسال می گردد.)}
_{واکسیناسیون افراد گروه هدف بر علیه بیماری در تمام نقاط شهرستان}
_{واکسیناسیون همگانی کودکان در روستاهای سیاری به صورت سالانه علاوه بر واکسیناسیون روتین این گروه هدف}
_{استخراج مرتب داده ها و آمار و اطلاعات مربوط به این بیماریها و تجزیه و تحلیل آن جهت بهبود کیفیت مراقبت این بیماریها}
_{ثبت اطلاعات در سامانه سیب و پورتال وزارت}

_{ج) کنترل و مراقبت بیماری سل و جذام}
_{بیماری سل یکی از بیماریهای بازپدید است که پس از یک دوره کاهش بروز در کل جهان، به علت همزمانی با عفونت} _{مقاومت دارویی با شدت بیشتری در حال انتشار در جهان می باشد بطوریکه در حال حاضر به عنوان یکی از اولویت های سازمان جهانی بهداشت مطرح می باشد. بر این اساس سازمان جهانی بهداشت بیماری سل را بعنوان یک اورژانس جهانی اعلام نموده است}_.
_{در همین راستا واحد مبارزه با بیماریهای واگیر مطابق با دستورالعمل کشوری مبارزه با سل اقداماتی به شرح زیر در سطح شهرستان انجام می دهد}_:
_{تامین و توزیع داروهای ترکیبی مبارزه با سل و وسایل نمونه گیری با همکاری واحد امور دارویی}
_{بیماریابی از افراد مشکوک (دارای سرفه بیش از}_۲_هفته)
_{انتقال نمونه های تهیه شده به آزمایشگاه رفرانس شهرستانی در اسرع وقت و پیگیری جواب آزمایشات}
_{درمان بیماران کشف شده با راهکار} _DOTS _{(درمان کوتاه مدت تحت نظارت مستقیم) جهت پیشگیری از انتشار بیماری در جامعه}
_{پیگیری و بررسی افراد خانواده و افراد در معرض تماس با بیمار جهت شناسایی بیماران جدید}
_{پیگیری درمان بیماران و پایش آنها برای جلوگیری از موارد شکست درمان}
_{برگزاری سمینارها و کلاسهای آموزشی در مورد تعاریف، راههای انتقال، راههای پیشگیری و}_..._{برای پرسنل بهداشتی و عموم مردم}
_{پايش برنامه بطور مستمر}
_{تهیه آمار و اطلاعات بیماران و تجزیه و تحلیل آن}
_{ثبت اطلاعات در سامانه سیب و پورتال وزارت}

_{د) کنترل و مراقبت بیماریهای مشترک انسان و حیوان (زئونوزها)}
_{همانگونه که از نام این بیماریها پیداست، بیماریهایی هستند که می توانند از حیوانات اهلی و یا وحشی به انسان منتقل شوند. برخی از این بیماریها عبارتند از: هاری، تب مالت، تب خونریزی دهنده کریمه کنگ} _{لپتوسپیروزیس، توکسوپلاسموز، سالمونلوز، تیفوس، کیست هیداتیک، طاعون، مشمشه، تولارمی، آنفلوآنزای پرندگان، سیاه زخم، سالک، و}_..._{کالاآزار}
_{اهمیت این بیماریها به علل زیر می باشد}_:
_{عوامل ایجاد کننده مختلف این بیماریها (از ميان}_۱۷۰۹_{عامل بيماريزا،}_۸۳۲_عامل ₍_۴۹%₎_{از حيوانات به انسان منتقل مي شوند).}
_{تظاهرات بالینی متفاوت}
_{عوامل اپیدمیولوژی متنوع موثر در این بیماریها}
_{شدت وخامت بیماریهای قابل انتقال بین حیوان و انسان}
_{اثرات بیماریهای قابل انتقال بین حیوان و انسان}
_{از ميان}_۱۵۶_{بيماري نوپديد شناخته شده در انسان،}_۱۱۴_{مورد آنان (}_۷۳%)_{از حيوانات به انسان منتقل مي شوند}_.
_{منشاء بيماريهاي قابل انتقال بين حيوان و انسان، حيات وحش مي باشد كه كنترل بيماري در حيات وحش بسيار مشكل است}_.
_{پیشگیری و کنترل این بیماریها مستلزم همکاری های وسیع بین بخشی می باشد}_.

_{اهم فعالیت هایی که در این زمینه انجام می شود شامل موارد ذیل می باشد}
_{اطلاع رساني به عموم مردم در زمينه اهميت این بيماريها}
_{تامين واكسن و سرم ضد هاري مورد نیاز}
_{انجام درمان پیشگیری هاری از جمله شستشو، واکسیناسیون، سرم تراپی، آنتی بیوتیک تراپی برای تمام موارد حیوان گزیده}
_{پيگيري افراد حيوان گزيده تا تکمیل دوره واکسیناسیون}
_{نمونه برداري از حيوان مهاجم جهت تشخيص هاري با همکاری اداره دامپزشکی و ارسال نمونه به انستیتو پاستور ایران}
_{معرفي افراد حيوان گزيده (مهمان يا مسافر) و مبتلا به تب مالت به مركز بهداشت شهرستان مربوطه جهت انجام اقدامات لازم}
_{اجرای برنامه کشیک آنکالی هاری}
_{شناسايي، پیگیری و درمان به موقع بيماران و بررسي کلیه بیماران و اطرافیان آنها جهت جلوگیری از انتشار بیماری}
_{تامين دارو براي بيماران با همکاری امور دارویی}
_{هماهنگي با پزشكان} _{عمومی و متخصص بخش خصوصي و دولتي}
_{پیگیری بهسازي محيط و اتلاف سگهاي ولگرد با همکاری واحد بهداشت محیط}
_{تهیه نمونه از موارد مشکوک به کالاآزار معرفی شده از مراکز با همکاری آزمایشگاه}
_{جمع آوري آمار و اطلاعات بیماریهای مشترک و تجزیه و تحلیل آن و انجام اقدامات پیشگیرانه بر اساس آن و گزارش به مرکز بهداشت استان و مرکز مدیریت بیماریهای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی}
_{ثبت اطلاعات در سامانه سیب و پورتال وزارت}
_{آموزش و اطلاع رسانی عمومی}
_{هماهنگی و همکاری تنگاتنگ با ادارات مرتبط از جمله اداره دامپزشکی در راستای کنترل بیماریها}
_{ه) کنترل و مراقبت هپاتیت های منتقله از راه خون}
_{هپاتیت های ویروسی یکی از مهمترین معضلات بهداشتی هستند و در بین آنها هپاتیت های منتقله از راه خون از جمله بیماری هایی هستند که سهم قابل توجهی از مرگ و میر، ناتوانی، بار اقتصادی، اجتماعی و روانی را به خود اختصاص داده و موارد مزمن این بیماری ها در حال حاضر مشکلات و تبعات بسیاری را بر جامعه تحمیل نموده است. هدف از اجرای برنامه مراقبت هپاتیت های منتقله از راه خون کاهش بروز بیماری در جامعه از طریق شناسایی و درمان بیماران و کنترل اطرافیان آنها می باشد}_.
_{در این راستا فعالیتهایی که در واحد پیشگیری و مبارزه با بیماری ها انجام می گیرد به شرح زیر است}_:
_{واکسیناسیون کودکان}
_{شناسایی گروههاي پرخطر و در معرض خطر از نظر هپاتيت ب و واکسیناسیون آنها}
_{بیماریابی غیرفعال در مراکز بهداشتی درمانی}
_{دريافت اطلاعات مربوط به مبتلايان جديد از آزمايشگاههاي شهرستان و استان و پزشكان بخش دولتی و خصوصی}
_{بررسي انفرادی موارد بروز بیماری}
_{مراقبت ادواری موارد آلوده به هپاتیت} _B_و _C
_{بررسي همه گيري هپاتيت در افراد خانوار فرد مبتلا و واكسيناسيون آنها}
_{انجام برنامه های غربالگری و بیماریابی در زنان باردار}
_{بیماریابی در بین آرایشگران و دیگر گروه های در معرض خطر}
_{پيگيري و هماهنگي لازم جهت تهيه ایمنوگلوبولین علیه هپاتیت ب در زنان باردار مبتلا و تزریق به کودک متولد شده از مادر مبتلا در بدو تولد جهت پیشگیری از ابتلاء کودک}
_{ارزیابی نوزادان متولد شده از مادران آلوده در}_۹_الي_۱۵_ماهگي
_{آموزش همگانی (توده مردم، بیماران و اطرافیان آنها و پرسنل بهداشتی درمانی)}
_{نظارت بر حسن اجرای برنامه مراقبت در شهرستان}
_{تهیه آمار و اطلاعات موارد شناسایی شده، تجزیه و تحلیل و گزارش به سطوح بالاتر}
_{ثبت اطلاعات در سامانه سیب و پورتال وزارت}
_{حفظ محرمانه بودن اطلاعات بیماران}

_{و) کنترل و مراقبت بیماری مالاریا}
_{مالاریا مهمترین بیماری انگلی است که توسط انگل تک سلولی پلاسمودیوم ایجاد می شود. این بیماری یکی از مشکلات عمده بهداشتی جهان و از موانع توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها است. سالانه بخش عظیمی از اعتبارات و نیروی انسانی در بخش وسیعی از جهان برای رفع این مشکل، به بیماری مالاریا اختصاص داده می شود. حجم و بار بیماری به گونه ای است که تقریباً نیمی از جمعیت جهان در بیش از یکصد کشور در معرض خطر بیماری هستند. شیوع و مرگ و میر بالای این بیماری اهمیت بهداشتی قابل توجهی به آن داده است. این بیماری به علت ایجاد کم خونی و عودهای مکرر، باعث اتلاف نیروی کار شده و در وضع اقتصادی، اجتماعی و کشاورزی کشورها اثر می گذارد. با توجه به اینکه ایران نیز یکی از مناطق مهم مالاریا خیز در جهان به شمار می رود،}
_{اقدامات زیر جهت پیشگیری و کنترل بیماری در شهرستان توسط واحد پیشگیری و مبارزه با بیماریهای واگیر انجام می گیرد}
_{بيماريابي فعال و مستمر از موارد مشكوك به بیماری}
_{تهیه نمونه لام خونی مالاریا از کلیه موارد مشکوک}
_{ارسال نمونه های تهیه شده به آزمايشگاه تشخيص مالاريا در کمتر از}_۲۴_{ساعت از تهیه نمونه}
_{هماهنگی جهت بررسی کیفیت نمونه های لام خونی مالاریا}
_{نظارت مستمر بر بيماريابي}
_{تهیه داروهای ضد مالاریا}
_{كشف سريع موارد نیازمند به درمان}
_{درمان صحيح، كامل و به موقع موارد بیماری طبق پروتکل کشوری}
_{مراقبت جابجايي جمعيت}
_{اجراي برنامه هاي آموزشي}
_{پایش مرتب برنامه و ارسال پسخوراند به واحدهای تابعه}
_{تهیه داده ها و اطلاعات مربوط به بیماریابی و تجزیه و تحلیل آن و گزارش به سطوح بالاتر}

_{) کنترل و مراقبت} _HIV/AIDS₍ _{و بیماریهای آمیزشی}
_{بدون شک بزرگترین بلای جامعه بشری پس از جنگ جهانی دوم، بیماری ایدز می باشد که در حال حاضر در مرحله پاندمی (جهان گیری) قرار دارد. ایدز بیماری است که به صورت یک سندرم تظاهر می یابد و} _{برای اولین بار در سال}_۱۹۸۱_{شناخته شده است. این سندرم نشان دهنده مراحل آخر آلودگی با ویروس نارسایی ایمنی انسان است. میزان کشندگی نزد افراد آلوده بسیار زیاد است به طوری که در کشورهای در حال پیشرفت اغلب بیماران (}_۸۰_تا_۹۰_{درصد) بین}_۳_تا_۵_{سال بعد از تشخیص اولیه خواهند مُرد. با توجه به اینکه بیماری فوق از نوع بیماریهای ویروسی بوده و فاقد واکسن و داروی مناسب می باشد، لذا پیشگیری مهمترین راه مقابله با آن می باشد}
_{در همین راستا واحد پیشگیری و مبارزه با بیماریها اقداماتی به شرح زیر انجام می دهد}_:
_{اجراي برنامه هاي آموزشي براي گروههاي مختلف جمعيتی و پرسنل بهداشتی درمانی}
_{تشكيل كميته ايدز شهرستان}
_{تهيه نمونه از افراد داوطلب در آزمایشگاه و ارسال آن به سازمان انتقال خون در تبریز جهت آزمایش، پیگیری نتیجه آزمایش و گزارش آن به فرد داوطلب (کلا ً به صورت رایگان}₎
_{همكاري با مركز مشاوره بيماريهاي رفتاري استان در جهت معرفی افراد آلوده برای دریافت درمان و سایر خدمات}
_{شناسايي مناطق پُرخطر شهرستان جهت اجراي برنامه هاي كاهش آسيب}
_{جمع آوری گزارشات علتي بيماريهاي آميزشي از بخش های دولتی و خصوصی، جمع بندی و تجزیه و تحلیل آن و گزارش به سطوح بالاتر}

_{ح) کنترل و مراقبت بیماریهای منتقله از آب و غذا و عفونت های بیمارستانی}
_{پدیده جهانی شدن و افزایش مسافرت ها و توسعه گردشگری و همچنین افزایش مصرف غذا در خارج از منزل در جوامع مختلف، بیماریهای منتقله از غذا را به عنوان یک مشکل بهداشتی جهانی مطرح کرده است}_._{مسئولیت مهم دولت ها تامین سلامت زنجیره غذایی از مزرعه تا سفره است و برای عملی کردن آن همکاری بین بخشی وسیعی لازم بوده و هر بخش وظایف خود را باید بدرستی انجام دهد. برای اصلاح نقاط ضعف زنجیره سلامت غذا و برنامه ریزی جهت اصلاح و بهبود تغذیه نیازمند اطلاعات درستی از وضعیت بیماریهای منتقله از غذا می باشیم که این مهم با برقراری نظام کشوری مراقبت بیماریهای منتقله از غذا حاصل خواهد شد. یکی از علل اهمیت بیماریهای منتقله از آب و غذا انتشار سریع این بیماریها در بین مردم و قدرت ایجاد اپیدمی این بیماریها می باشد. بعلاوه وجود انواع بیماریهای منتقله از آب و غذا با میکرو ارگانیسم های متفاوت و تظاهرات بالینی مختلف بر اهمیت این بیماریها می افزاید؛ از جمله این بیماریها می توان به بیماریهای وبا (التور)، بوتولیسم، اسهال خونی، شیگلوز، سالمونلوز، تیفوئید، فاسیولازیس، هپاتیت} _A_و _E_{و طغیان های بیماریهای منتقله از آب و غذا و ... اشاره نمود. در اثبات اهمیت این بیماریها این جمله کافی است نظام مراقبت وبا و کنترل آن، همچنان اولین اولویت کنترل بیماریهای واگیر در کشور است}
_". _{فعالیت هایی که واحد پیشگیری و مبارزه با بیماریها در راستای کنترل این بیماریها انجام می دهد به شرح زیر می باشد}_:
_{تشكيل كميته های درون بخشي و برون بخشي التور شهرستان}
_{نمونه برداري مدفوع از نظر التور از كليه موارد اسهالي و انجام آزمایشات مربوطه در اولین فرصت}
_{تهیه داده ها و اطلاعات مربوطه از مراكز و خانه های بهداشت، آزمايشگاهها، بيمارستان و تجزیه و تحلیل آن و گزارش به سطوح بالاتر}
_{گزارش گيري روزانه نمونه برداری التور از مراكز بهداشتی درمانی، آزمايشگاهها و بيمارستان و گزارش تلفنی به گروه تخصصی پیشگیری و مبارزه با بیماریهای واگیر مركز بهداشت استان}
_{آموزش و اطلاع رساني به عموم مردم، مسئولین و پرسنل بهداشتی درمانی در زمينه اهميت و پیشگیری از بيماري}
_{پايش برنامه بطور مستمر}

_{ط) کنترل و مراقبت آنفلوآنزا}
_{اهمیت آنفلوآنزا در سرعت انتشار همه گیری ها، وسعت و تعداد مبتلایان و شدت عوارض آن می باشد. در همه گیری های بزرگ، شکل شدید یا کشنده بیماری بیشتر در سالمندان و افرادی که به دلیل عوارض مزمن قلبی، ریوی، کلیوی، بیماریهای متابولیک، کم خونی و یا نارسایی ایمنی ناتوان شده اند، مشاهده می شود}_._{آنفلوآنزا به شکل پاندمی، همه گیری های وسیع، کوچک، منطقه ای و تک گیر دیده می شود}_._{میزان حمله در همه گیری هایی که در اجتماعات بزرگ اتفاق می افتد، معمولاً بین}_۱۰_تا _۲۰ _{درصد است در حالی که در اجتماعات بسته مثل مدرسه های شبانه روزی و یا خانه سالمندان به}_۵۰_{درصد و بیشتر می رسد}_._{فعالیت هایی که در زمینه کنترل این بیماری توسط واحد پیشگیری و مبارزه با بیماریها انجام می شود به قرار زیر است}_:
_{اخذ گزارش روزانه تعداد ویزیت بیماران و موارد شبه آنفلوانزا}_{(ILI )}_{از مرکز دیده ور و ثبت روزانه آن در سایت سامانه مراقبت آنفلوآنزای ایران}
_{تامین محیط کشت آنفلوانزا}
_{تهیه نمونه از موارد مشکوک مرکز دیده وار با همکاری آزمایشگاه شماره یک ضمن انجام اقدامات درمانی و پیشگیری در فرد بیمار و اطرافیان}
_{تهیه نمونه از موارد مشکوک بستری در بیمارستان با همکاری آزمایشگاه بیمارستان}
_{ثبت اطلاعات موارد نمونه برداری شده در نرم افزار آنفلوانزا}
_{ارسال به موقع نمونه ها به آزمایشگاه رفرانس استانی}
_{پیگیری جواب نمونه ها از طریق سایت آنفلوآنزای کشوری}
_{آموزش عموم مردم بخصوص افراد ساکن در اماکن تجمعی در مورد بیماری و راه های پیشگیری}

_{ی) نظام گزارش دهی آزمایشگاهی}
_{از آنجایی که تشخیص قطعی بیماری برای انجام اقدامات درمانی برای بیمار و اقدامات پیشگیری و کنترلی در اطرافیان و جامعه از اهمیت بسزایی برخوردار است، لذا فرآیند نظام گزارش دهی آزمایشگاهی برای بعضی از بیماریهای قابل گزارش اجرا می شود}_.
_{فعالیت ها}_:
_{گزارش گیری هفتگی موارد بیماریهای قابل گزارش آزمایشگاهی از کلیه آزمایشگاه های بخش دولتی و خصوصی شهرستان}
_{پیگیری موارد گزارش شده جهت اطلاع از نحوه درمان فرد بیمار و بررسی اطرافیان جهت بیماریابی و یا پیشگیری از بیماری}

_{ک) کشیک گزارش گیری بیماریها}
_{نظام مراقبت بیماریهای واگیر شامل بیماریهای مشمول گزارش فوری و غیرفوری می باشد. بیماریهای مشمول گزارش فوری در اولین لحظه تشخیص توسط همکاران شاغل در مراکز بهداشتی درمانی و بیمارستان و بخش خصوصی به صورت فوری و تلفنی به واحد تخصصی پیشگیری و مبارزه با بیماریهای واگیر گزارش می شود تا اقدامات لازم برای کنترل بیماری در اسرع وقت انجام گیرد. در همین راستا همکاران واحد هر روز بعد از وقت اداری تا ساعت}_۱۷_{جهت گزارش گیری تلفنی بیماریها در واحد حضور می یابند و بعد از ساعت}_۱۷_{به صورت آنکال و تماس با تلفن همراه همکاران این گزارش انجام می گیرد}_.
_{لیست بيماريهاي شامل گزارش فوري (تلفني) به شرح ذیل می باشد}_:
_{وبا، فلج شل حاد، سرخك، سندرم سرخجه مادرزادي، ديفتري، كزاز نوزادان، مننژيت، عوارض متعاقب ايمنسازي (موارد مرگ، بستري در بيمارستان، آبسه، لنفادنيت و هرگونه عارضه اي كه منجر به تشويش عمومي شود)،} _{طاعون، تيفوس، تب زرد، مالاريا، بوتوليسم، سياه زخم تنفسي، هرنوع حيوان گزيدگي، تب خونريزي دهنده کریمه کنگو} _(CCHF)_{، آنفلوآنزای نوع} _{A (H}_۱_N_۱₎_{، آنفلوآنزای پرندگان}_(H_۵_N_۱₎_{و هرگونه افزايش ناگهاني موارد بيماريهاي عفوني. (شماره تلفن واحد بیماریها}

_{فرآیندهای متعددی در واحد تخصصی پیشگیری و مراقبت بیماریهای غیرواگیر انجام می شود که در ذیل به طور خلاصه به این فرآیندها اشاره می گردد}_.
_{الف) کنترل و مراقبت بیماری دیابت}
_{روند ابتلا به دیابت به عنوان شایع ترین بیماری ناشی از اختلال متابولیسم در سال های اخیر رو به افزایش است. به طوری که از سال}_۱۹۹۵_تا_۲۰۲۵_{جمعیت مبتلایان به آن}_۱۲۲%_{افزایش خواهد یافت. اکنون حدود}_۱۵۰_{میلیون نفر در جهان و حدود}_۲_{میلیون نفر در ایران به این بیماری دچار هستند. این بیماری با}_۴_{میلیون مرگ در سال}_۹%_{کل مرگ های جهان را تشکیل می دهد و در بسیاری از کشورها مهم ترین علت نابینایی و سردسته علل قطع عضو و نارسایی مزمن کلیه در سنین}_۲۰_الی_۷۰_{سالگی محسوب می شود. با توجه به اهمیت بیماری انجام اقدامات خاص برای کنترل و پیشگیری آن ضروری است؛}
واحد پیشگیری و مبارزه با بیماریها فعالیت هایی در این زمینه به شرح زیر انجام می دهد
_{اجرای طرح غربالگری دیابت در کلیه افراد بالای}_۳۰_{سال در مناطق روستایی هر سه سال یکبار جهت شناسایی بیماران جدید}
تهیه دستگاه گلوکومتر برای خانه های بهداشت همراه با نوار گلوکومتر و اتولانست برای اجرای طرح غربالگری
اجرای طرح غربالگری دیابت بارداری در کلیه زنان باردار
_{انجام ویزیت دوره ای در مناطق شهری و روستایی جهت بیماریابی و شناسایی بیماران}
_{پیگیری و مراقبت مرتب بیماری توسط همکاران پزشک و بهورز}
_{آموزش و اطلاع رسانی عموم مردم، رابطین ادارات، پرسنل بهداشتی درمانی و سایر گروه های هدف در مورد عوامل خطرساز مهم بیماری ديابت}
_{آموزش بیماران در مورد اهمیت درمان، تغذیه صحیح، پیشگیری از عوارض و ...}
_{پايش برنامه غربالگري دیابت و نظارت بر مراقبت بیماران ديابتی}
_{جمع آوري نتايج بيماريابي طرح غربالگري ديابت، تجزیه و تحلیل و ارسال نتايج به مركز بهداشت استان}
_{تهیه داده ها و اطلاعات مراقبت بیماران دیابتی، تجزیه و تحلیل و ارسال نتايج به مركز مدیریت بیماریها}
_{ب) کنترل و مراقبت بیماری فشارخون بالا و پیشگیری از بیماریهای قلبی عروقی}
_{امروزه فشارخون بالا یکی از مهمترین مشکلات سلامت عمومی و رو به گسترش در سطح دنیا مي باشد. اين مسئله بعلت افزايش طول عمر و شيوع عوامل موثر مانند چاقي، كم تحركي و تغذيه ناصحيح يك مشكل بهداشتي شايع و فزاينده در دنيا شده است. در صورتی که فشارخون بالا کنترل نشود منجر به عوارض مرگباری می شود. معمولاً مبتلایان به فشارخون بالا زودتر فوت می کنند و شایعترین علت مرگ در آنها بیماری های قلبی است. سکته مغزی و نارسایی کلیه نیز در رده های بعدی این فهرست قرار دارند. پیش بینی می شود در کل دنیا تا سال}_۲۰۲۵_{شیوع فشارخون بالا}_۶۰%_{افزایش یابد و به}_۵۶/۱_{میلیارد نفر برسد. سازمان جهانی بهداشت برآورد کرده است که فشارخون بالا سبب يك مرگ از هر}_۸_{مرگ مي شود و سومين عامل كشنده در دنيا است}_._{با توجه به اهمیت} _{بیماری فعالیت هایی} _{به شرح زیر در واحد پیشگیری و مبارزه با بیماریها در راستای کنترل بیماری انجام می گیرد}_:
_{اجرای طرح غربالگری پرفشاری خون در کلیه افراد بالای}_۳۰_{سال در مناطق روستایی انجام ویزیت دوره ای در مناطق شهری و روستایی جهت بیماریابی و شناسایی بیماران}
_{پیگیری و مراقبت مرتب بیماری توسط همکاران پزشک و بهورز}
_{آموزش و اطلاع رسانی عموم مردم، رابطین ادارات، پرسنل بهداشتی درمانی و سایر گروه های هدف در مورد عوامل خطرساز مهم بیماری پرفشاری خون}
_{آموزش بیماران در مورد نحوه برخورد با بیماری}
_{پايش برنامه غربالگري پرفشاری خون و نظارت بر مراقبت بیماران فشارخونی}
_{جمع آوري نتايج بيماريابي طرح غربالگري پرفشاری خون، تجزیه و تحلیل و ارسال نتايج به مركز بهداشت استان}
_{تهیه داده ها و اطلاعات مراقبت بیماران فشارخونی، تجزیه و تحلیل و ارسال نتايج به مركز مدیریت بیماریها.}

_{ج) غربالگری کم کاری مادرزادی تیروئید در نوزادان}
_{کم کاری مادرزادی تیروئید یکی از علل مهم قابل پیشگیری عقب افتادگی ذهنی در نوزادان است. در صورت وجود کم کاری تیروئید در جنین، اختلالاتی در ارگان های مهم از جمله سیستم عصبی مرکزی و اسکلتی ایجاد می شود. اما اغلب نوزادان در بدو تولدکاملاً طبیعی به نظر می رسند. انجام غربالگری نوزادان در هر جامعه ای، علاوه بر شناسایی زودرس نوزادان مبتلا به کم کاری و درمان سریع و جلوگیری از بروز عوارض و کاهش آلام خانواده ها، موجب بدست آوردن اطلاعات مهمی در زمینه های اپیدمیولوژی و فیزیوپاتولوژی این بیماری در آن جامعه می شود}_.
_{شیوع بالای بیماری در کشور و عوارض جبران ناپذیر مغزی بیماری در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع که جز با غربالگری بیماری قابل پیشگیری نمی باشد، باعث شده است تا برنامه غربالگری نوزادان اجرا شود}_.
_{برای اجرای هر چه بهتر این برنامه در شهرستان، واحد پیشگیری و مبارزه با بیماریها اقدامات زیر را انجام می دهد}_:
_{آموزش برای افزايش آگاهي خانواده ها خصوصاً مادران باردار جهت انجام آزمايش بموقع}
_{اجرای طرح غربالگری دو بیماری هیپوتیروئیدی} _{مادرزادی و فنیل کتون اوری در کلیه نوزادان متولد شده در روز}_۵-۳_{بعد از تولد در سطح شهرستان}
_{ارسال بموقع نمونه ها به آزمایشگاه استان}
_{شناسايي نوزادان مشكوك}
_{انجام آزمایشات تکمیلی از نوزادان مشکوک}
_{درمان سریع و مناسب بیماران شناسایی شده به منظور کنترل بیماری و جلوگیری از بروز عوارض}
_{پیگیری و مراقبت مستمر از بیماران}
_{د) غربالگری فنیل کتون اوری در نوزادان}
_{فنیل کتون اوری یک بیماری ژنتیک است که در اثر اختلال آنزیمی در کبد ایجاد می شود. این بیماری به صورت اتوزومال مغلوب منتقل می شود و بدون درمان منجر به عقب ماندگی ذهنی شدید می شود. در حالی که در صورت تشخیص زودهنگام با رعایت رژیم غذایی مناسب، کودک مبتلا می تواند از نمره هوشی} _(IQ)_{طبیعی بهره مند شود. این نوزادان در هنگام تولد طبیعی هستند و تا چند ماه اول ممکن است علامتی نداشته باشند. به ازای هر ماه تاخیر شروع درمان،}_۴_نمره _IQ_{شیرخوار کاسته می شود و بدین ترتیب تا پایان سال اول}_۵۰_{نمره از} _IQ_{کاهش می یابد. سن متوسط تشخیص در شرایطی که غربالگری اعمال نمی شود،}_۲_{سالگی است. در این سن صدمات مغزی کامل شده و درمان تنها از شدت هیپراکتیویتی می کاهد و صدمات مغزی غیرقابل برگشت خواهد بود. بنابراین برای این بیماری غربالگری در دوران نوزادی ارزشمند است}_.
_{در همین راستا واحد پیشگیری و مبارزه با بیماریهای آذرشهر اقدامات زیر را برای بیماری فنیل کتون اوری انجام می دهد}_:
_{آموزش برای افزايش آگاهي خانواده ها خصوصاً مادران باردار جهت انجام آزمايش بموقع}
_{اجرای طرح غربالگری بیماری فنیل کتون اوری در کلیه نوزادان، در روز}_۵-۳_{بعد از تولد در سطح شهرستان}
_{ارسال بموقع نمونه ها به آزمایشگاه استان}
_{شناسايي نوزادان مشكوك}
_{انجام آزمایشات تکمیلی از نوزادان مشکوک}
_{درمان سریع و مناسب بیماران شناسایی شده به منظور کنترل بیماری و جلوگیری از بروز عوارض}
_{پیگیری و مراقبت مستمر از بیماران}
_{ه) بیماریابی و مراقبت تالاسمی}
_{تالاسمی شایع ترین بیماری ژنتیک ایران است و از ژنتیک پیچیده ای برخوردار است. این بیماری با خودنمایی های بالینی متفاوتی از حالت کاملاً بدون علامت تا وضعیتی بسیار شدید و وخیم بروز می کند. هر بیمار تالاسمی ماژور در طول زندگی متحمل مسائل اقتصادی، اجتماعی و روانی ناشی از نیاز به تزریق خون مداوم و مراقبت های پزشکی ویژه ای می شود. ضمن اینکه بار این بیماری به سیستم بهداشتی درمانی کشور نیز وارد می شود. این در حالی است که این بیماری قابل کنترل و پیشگیری است و به همین دلیل برنامه پیشگیری آن به عنوان اولین بیماری غیرواگیر در سال}_۱۳۷۰_{در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مطرح و به مرحله اجرا درآمد}_.
_{هدف کلی}_:
_{پیشگیری از بروز بتاتالاسمی ماژور}
_{فعالیت ها}_:
_{آموزش تمام کارکنان رده های مختلف بهداشتی}
_{شناسايي زوج هاي ناقل تالاسمي در متقاضيان ازدواج در مراکز مشاوره تالاسمی}
_{مشاوره با زوج های ناقل و مشکوک تالاسمی در مرکز مشاوره تالاسمی}
_{مراقبت ویژه زوج های ناقل تالاسمی (استراتژی}_۱،۲_و_۳)
_{پیگیری انجام آزمایش های تکمیلی و تشخیص ژنتیک در صورت نیاز توسط مرکز مشاوره تالاسمی}
_{ارجاع زوج های ناقل واجد شرایط جهت انجام} _PND _{(مرحله اول)}
_{ارجاع زوج های ناقل جهت انجام مرحله دوم} _PND _{در هفته}_۱۰_{بارداری}
_{پیگیری نتیجه}_PND _{در صورت ابتلای جنین به تالاسمی ماژور حداکثر تا هفته}_۱۶_{بارداری و پیگیری انجام سقط}
_{ارجاع زوج های ناقلی که تمایل به بارداری ندارند، جهت انجام وازکتومی یا توبکتومی}
_{و) جامعه ایمن}
_{سوانح و حوادث در طول تاریخ از عوامل تهدید کننده سلامت و زندگی بشر بوده اند ولی به دلیل بروز و شیوع بیماریهای واگیر در اولویت پیشگیری و کنترل سیستم های بهداشتی کشورها نبوده اند. در حالی که در دنیای امروز، به عنوان یکی از بزرگترین مشکلات زندگی انسان محسوب می شوند. این گروه آسیب ها دومین علت مرگ و میر در تمام سنین و اولین علت مرگ و میر در گروه سنی زیر}_۴۰_{سال بوده از عوامل مهم معلولیت هستند}_.
_اهداف_:

·_{پیشگیری از آسیب های ناشی از حوادث و ارتقاء ایمنی}
_{فعالیت ها}_:
_{تشکیل کمیته جامعه ایمن شهرستان}
_{پیگیری مصوبات کمیته جامعه ایمن شهرستان}
_{شناسایی مناطق پرخطر و حادثه خیز شهرستان و مطرح نمودن آن در کمیته جامعه ایمن و یا کارگروه سلامت و امنیت غذایی جهت هماهنگی ادارات مربوطه برای اصلاح آن مناطق}
_ثبت_۱۰۰%_{اطلاعات} _{مصدومین مراجعه کننده به اورژانس بیمارستان در برنامه نرم افزاری مخصوص و گزارش هر}_۳_{ماه یکبار به مرکز بهداشت استان}
_{تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات مربوط به حوادث و اولویت بندی مشکل حوادث از ابعاد مختلف و انجام اقدامات مقتضی برای کاهش آن}
_{ثبت کلیه موارد عقرب و مار گزیدگی مراجعه کننده به اورژانس بیمارستان و گزارش ماهانه به مرکز بهداشت استان}
_{بررسی ایمنی منازل در ابتدای هر سال در مناطق روستایی و ارائه آموزشهای لازم در مناطق روستایی}

_{ز) برنامه ثبت سرطان}
_{دغدغه ای که امروزه سرطان را به عنوان یک معضل بهداشتی در جهان مطرح می کند و مبارزه با آن را جزو اولویت های بهداشتی قرار می دهد، رشد فزاینده مبتلایان به این بیماری در جهان و خصوصاً در کشورهای در حال توسعه است. طبق آمارهای سازمان جهانی بهداشت در سال}_۱۹۸۵_،_۶/۷_{میلیون مورد جدید سرطان در جهان ثبت گردیده بود. این رقم در سال}_۲۰۰۰_به_۵/۱۰_{میلیون رسید. پیش بینی می شود این رقم در سال}_۲۰۲۰_به_۱۵_{میلیون نفر برسد که}_۶۰_{درصد آن در کشورهای در حال توسعه خواهد بود. در ایران سالانه}_۷۰۰۰۰_{مورد جدید سرطان اتفاق می افتد و هر سال بیش از}_۳۰۰۰۰_{نفر در اثر سرطان جان می بازند. به دلیل افزایش امید به زندگی و افزایش درصد سالمندی در جمعیت کشور، انتظار می رود موارد بروز سرطان در یک دهه آینده بشدت افزایش یابد و به بیش از دو برابر مقدار کنونی برسد}_.
_{طبق نظر مراکز معتبر تحقیقاتی سرطان،}_۷۰_الی_۸۰_{درصد سرطانها را می توان به عوامل محیطی مثل دخانیات، عفونتها و مواجهات شغلی نسبت داد.}_۴۰_{درصد از سرطانها با عدم استعمال دخانیات، تغذیه مناسب، داشتن تحرک فیزیکی کافی و درمان عفونتهای مرتبط با سرطان قابل پیشگیری هستند و یک سوم سرطانها اگر به موقع تشخیص داده شوند و به صورت صحیح درمان شوند، قابل بهبود هستند}_.
_{یکی از موثر ترین راه های کسب اطلاعات در مورد سرطان، ثبت سرطان می باشد. ثبت سرطان مبتني بر جمعيت داده هاي سرطان را از منابع بيمارستاني و غيربيمارستاني در يك منطقه جغرافيايي مشخص جمع آوري می نماید كه مي تواند روند بروز سرطان را بر حسب نواحي مختلف در طي زمان و بين گروه هاي جمعيتي ارائه دهد. برنامه ثبت سرطان مبتنی بر جمعیت، برنامه جدیدی است که از طرف گروه تخصصی پیشگیری و مبارزه با بیماریهای مرکز بهداشت استان ابلاغ شده و در آینده ای بسیار نزدیک با هدف شناسایی روند بروز سرطان بر حسب جنس، سن، نواحی مختلف و بین گروه های جمعیتی مختلف در طی زمان، توسط واحد تخصصی پیشگیری و مبارزه با بیماریهای آذرشهر اجرا خواهد شد؛ که باعث شناسایی گروه های در معرض و انجام مداخلات لازم جهت پیشگیری سرطان در این گروه ها خواهد گردید}_.
_{منابع جمع آوری داده های ثبت سرطان مبتنی بر جمعیت به شرح زیر می باشد}_:
_{مراکز پاتولوژی}
_{مدارک پزشکی بیمارستان ها}
_{اطلاعات مرگ و میر (برنامه کشوری ثبت مرگ)}
_{بخش بیماران سرپایی بیمارستان (اطاق عمل سرپایی، آندسکوپی و شیمی درمانی سرپایی)}
_{مراکز هماتولوژی انکولوژی}
_{مراکز رادیوتراپی}
_{مراکز تصویر برداری (دولتی و خصوصی)}
_{مطب های پزشکان (متخصصین داخلی و پوست، فوق تخصص های هماتولوژی، انکولوژی و گوارش)}

: